Maandagochtend 30 oktober, 7.10 uur. Na een lange nacht eenzaam rijdend over de Nederlandse snelwegen, sta ik aan het beginpunt van een midweek groundspotten in België waarbij mijn aandacht vooral uitgaat naar lost grounds en vergane glorie.
De aftrap is Doel, een dorpje wat letterlijk onder de rook van de haven van Antwerpen ligt en uitkijkt over de Schelde. Al sinds de jaren zestig wordt het dorp bedreigd door uitbreidingsplannen van de haven en in 1998 zijn er plannen voor een nieuwe dok, dwars over het dorp. Bewoners die dat wilden konden sinds 1999 hun woning vrijwillig verkopen aan de Maatschappij Grond- en Industrialisatiebeleid van het Linkerscheldeovergebied (MLSO). Onteigening heeft niet plaatsgevonden maar in 2003 bleek ongeveer de helft van 645 inwoners die Doel nog in 1998 had, te zijn vertrokken. Daarna bleef het aantal inwoners redelijk gelijk omdat MLSO tijdelijke huur toestond in de vrijwillig verkochte huizen maar in de praktijk bleken vooral krakers woonruimte te hebben gevonden.
Maar anno 2023 is Doel verworden tot een spookdorp en wordt nog slechts een enkel huis bewoond. Gebouwen buiten de dorpskern zijn in de loop der jaren afgebroken omdat veel panden op instorten stonden of om kraken tegen te gaan. Binnen de dorpskern zijn alle ramen en deuren hermetisch met stalen platen afgesloten en zijn gebouwen voorzien van graffiti. Terwijl de zon opkomt geeft dit een surrealistisch beeld.
Tijdens mijn wandeling door Doel raak ik aan de praat met een oud-bewoner die met krakende stem vertelt dat hij Doel 25 jaar geleden heeft verlaten en nu ongeveer 20 kilometer verderop, in Ekeren woont maar elke maandagochtend een bloemetje bij het graf van zijn ouders en broer legt. “Meneer, alles hebben ze meegenomen. Alles wat ook maar een beetje geld opbrengt. Eerst de laatste meubeltjes, daarna al het houtwerk en op het laatst werden zelfs schroefjes en spijkers uit de huizen meegenomen.” Ik probeer een beeld te schetsen wat er nu achter de metalen platen zichtbaar zou moeten zijn. Dat er nog altijd krakers zijn bewijst een stalen voordeur die, ondanks de verschillende soorten schroeven, opengebroken is.
“Zal ik u eens wat zeggen? Vorig jaar is een nieuw plan bedacht voor die nieuwe dok zonder dat Doel moet verdwijnen. Na 25 jaar!” Licht geëmotioneerd haalt de man even adem. “Wij hadden hier kunnen blijven! Al deze huizen, die zijn nu rijp voor de sloop. Alles moet worden vervangen maar dan wordt het voor ons niet meer betaalbaar. Zeker niet met de fooi die wij destijds hebben ontvangen.”
Opnieuw valt er een stilte. De man snuit zijn neus een keer en haalt vervolgens diep adem…. “Dat kan alleen hier, in België meneer. Dan zit er weer een gemeente die dit wil en een paar jaar later zitten er weer andere mensen met andere ideeën.” Even later wandelt de man de begraafplaats van Doel op om een bloemetje te leggen op een van de graven.
Na een uur slenteren door ghosttown Doel wandel ik terug richting auto die ik bij de oude molen heb geparkeerd. Onderweg zie ik op een pleintje wat leenfietsen staan maar ik vraag mij af wie deze fietsen komt lenen. Toeristen die een rondtoer door Doel willen? Na een blik op de Schelde is het tijd om daadwerkelijk te starten met mijn doel van deze reis: Vergane en verlaten grounds bezoeken. Met wat fantasie is Doel het startpunt maar de eerste stop geweest. Doel….
